تفسیر سوره یاسین آیات 41 الی 50

[ستاری Sattari]

سوره یاسین آیات 41 الی 50

 

وَآيَةٌ لَّهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (41)
وَخَلَقْنَا لَهُم مِّن مِّثْلِهِ مَا يَرْكَبُونَ (42)
وَإِن نَّشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلَا صَرِيخَ لَهُمْ وَلَا هُمْ يُنقَذُونَ (43)
إِلَّا رَحْمَةً مِّنَّا وَمَتَاعاً إِلَي حِينٍ (44)

و نشانه اى (ديگر) براى آنان، آن است كه ما فرزندانشان را در كشتى هاى پر از بار سوار كرديم.
و براى آنان مركب هاى ديگرى مانند همان، (از قبيل اسب و شتر...) آفريديم.
و اگر بخواهيم آنان را غرق مى كنيم، به گونه اى كه نه فريادرسى برايشان باشد و نه (از دريا) نجات داده شوند.
مگر آنكه بار ديگر رحمت ما شامل حالشان شود و تا مدّتى (ديگر از زندگى) بر خوردار باشند.
 بهره گيرى از كشتى ها و حيوانات، بارها در قرآن به عنوان نعمت هاى الهى مطرح شده است، ولى در اين آيه به عنوان وسيله اى براى حمل فرزندان آمده تا انسان با عقل و عاطفه نعمت الهى را درك كند. «حملناهم ذريّتهم»
همين امروز نيز اگر كشتى هاى نفت كش و حمل گندم و مواد غذايى در اقيانوس ها به حركت در نيايند، زندگى بشر فلج مى شود.
علاوه برآنكه حمل و نقل از طريق دريا، ارزان ترين راه براى انتقال كالاهاى حجيم وسنگين است.
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّقُوا مَا بَيْنَ أَيْدِيكُمْ وَمَا خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (45)
وَمَا تَأْتِيهِم مِّنْ آيَةٍ مِّنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِينَ (46)

و هرگاه به آنان گفته شود از (مجازات دنيا) كه پيش روى شماست و از (مجازات آخرت) كه به دنبال شماست پروا كنيد تا شايد مورد رحمت قرار گيريد (اِعراض مى كنند).
و هيچ نشانه اى از نشانه هاى پروردگارشان براى آنان نمى آيد مگر آن كه از آنها روى گردانند.

 وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ أَنفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمْ اللَّهُ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنُطْعِمُ مَن لَّوْ يَشَاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ (47)

و هرگاه به آنان گفته شود: از آن چه خداوند روزى شما كرده بخشش كنيد، كسانى كه كفر ورزيدند به كسانى كه ايمان آورده اند مى گويند: آيا به كسانى غذا دهيم كه اگر خداوند مى خواست خودش به آنها غذا مى داد؟ شما در گمراهى آشكارى هستيد.
 افرادى كه بينش صحيح ندارند يا مى خواهند از زير بار مسئوليّت شانه خالى كنند، تمام انحرافات و عملكرد زشت خود را به گردن ديگران مى اندازند:
1. گاهى مى گويند: مقصّر خداست، اگر او نمى خواست ما مشرك نبوديم: «لو شاء اللّه ما اشركنا»(انعام ۱۴)،
 « لو شاء الرّحمن ما عبدناهم»(زخرف ۲۰)
2. گاهى مى گويند: مقصّر جامعه است، اگر اين بزرگان نبودند، ما مؤمن بوديم. «لولا انتم لكنّا مؤمنين»(سباء ۳۱)
3. گاهى مى گويند: مقصّر نياكان ما هستند. « انّا وجدنا آبائنا»(زخرف ۲۲)
در اين آيه نيز مى گويند: اگر لازم بود خدا خودش به فقرا روزى مى داد. غافل از آن كه خداوند مسئوليّت سير كردن فقرا را به دوش اغنيا گذاشته است.
سؤال: چرا خداوند خود فقرا را رزق نمى دهد و به مردم دستور انفاق مى دهد؟!
پاسخ: رشد انسان، در سايه ى گذشت و ايثار و سخاوت و نوع دوستى و دلسوزى و صرفه جويى و الفت و تعاون و محبّت و تفقّد است. اگر همه ى مردم از امكانات يكسان برخوردار باشند، نه زمينه اى براى بروز اين كمالات باقى مى ماند و نه بسترى براى صبر و زهد و قناعت محرومان.
-
وَيَقُولُونَ مَتَي هَذَا الْوَعْدُ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ (48)
مَا يَنظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَهُمْ يَخِصِّمُونَ (49)
فَلَا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَلَا إِلَي أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ (50)

(كفّار) مى گويند: اگر راست مى گوئيد، اين وعده (قيامت) چه وقت فرا مى رسد؟
آنان جز يك صيحه (مرگبار) را انتظار نمى كشند كه آنان را فرا خواهد گرفت، در حالى كه به مخاصمه و جدال سرگرمند.
پس در آن حال، نه توان وصيّتى دارند و نه مى توانند به سوى خانواده هايشان باز گردند.
 جمله  ما یَنْظُرُون  در اینجا به معنى  انتظار نمى کشند  آمده است، زیرا ماده  نظر  چنان که  راغب  در  مفردات  مى گوید، به معنى گردش فکر یا اندیشه، براى مشاهده یا ادراک چیزى است، و گاه به معنى تأمل و جستجوگرى ،  و نیز به معنى معرفت حاصل از جستجوگرى، آمده است
 صَیْحَه  در اصل به معنى  شکافتن چوب یا لباس و برخاستن صدا  از آن است ،
 سپس در هر صداى بلند، و فریاد مانند، به کار رفته،
 گاه به معنى طول قامت نیز آمده، مثلاً گفته مى شود:
 بِأَرْضِ فُلان شَجَرٌ قَدْ صاحَ!:  
در فلان زمین درختى است که فریاد مى کشد  یعنى آن چنان طولانى شده، که گوئى فریاد مى زند و مردم را به سوى خود مى خواند.
 تعبیر به  نُفِخَ  (دمیده شد)، به صورت فعل ماضى به خاطر آن است که: عرب معمولاً مسائل مسلم آینده را به صورت فعل ماضى بیان مى کند، اشاره به این که: هیچ گونه شک و تردیدى در آن راه ندارد، گوئى قبلاً رخ داده است.

نکات آیات

- اين خداوند است كه آب را به گونه اى قرار داده كه انسان مى تواند با ساخت كشتى بر روى آن حركت كند و اين از نشانه هاى قدرت الهى است. « و آية... انّا حملنا ذرّيتهم فى الفلك»
- مَركب و وسيله نقليه كه از ضروريّات زندگى بشر است، يك نعمت ويژه و نشانه اى از لطف و تدبير الهى است. «خلقنا لهم من مثله ما يركبون»
- دست خدا در قهر و غضب باز است. به خود مغرور نشويم. «اِن نشأ نغرقهم»
- اگر قهر خدا سرازير شود احدى فريادرس نيست. پس نبايد احساس امنيّت صد در صد داشته باشيم. «اِن نشأ نغرقهم فلا صريخ لهم»
- هرگز نجات خود را در سايه ى عوامل مادّى نپنداريم. «رحمةً منّا»
- هر كس اجلى دارد و زندگى ما محدود است. « متاعاً الى حين»
- با امر به معروف حجت را بر افراد تمام كنيد. « قيل لهم اتّقوا»
- تقوا، رمز دريافت رحمت الهى است. « اتّقوا... لعلّكم ترحمون»
- براى اتمام حجّت، انواع استدلال ها را مطرح كنيد. «آية من آيات ربّهم»
- نشانه هاى خدا بسيار است، امّا پذيرش مردم اندك است. « آيات ربّهم... عنها معرضون»
در آيات قبل به نعمت هاى الهى اشاره شد كه اگر دقّت كنند همه آنها نشانه اى از قدرت و حكمت و لطف اوست. در اين آيات مى فرمايد: لجاجت آنان به قدرى است كه نه از نشانه ها درس مى گيرند و نه به موعظه ها گوش مى دهند كه به آنها گفته مى شود:
از انجام كارهايى كه عقوبت دنيا و عذاب آخرت را به دنبال دارد بپرهيزيد، تا خداوند گذشته شما را ببخشد و شما را مورد لطف خود قرار دهد.
 ذُرِیّه  چنان که  راغب  در  مفردات  آورده: در اصل، به معنى فرزندان کوچک است هر چند، گاهى در تعبیرات متعارف، به همه فرزندان، اعم از کوچک و بزرگ، اطلاق مى شود،
 این کلمه، هم به معنى مفرد استعمال مى شود، و هم معنى جمع.
و این که: مى گوید: ما فرزندان آنها (یا فرزندان کوچک آنها را) بر این کشتیها حمل کردیم بى آن که از خودشان سخنى بگوید،
شاید به این مناسبت است که فرزندان، نیاز بیشترى به این مرکب راهوار، دارند; چرا که بزرگترها براى پیاده روى، و پیمودن سواحل دریاها آماده ترند.
از این گذشته، این تعبیر، براى تحریک عواطف آنها مناسبتر مى باشد.

[Dr.Shahsavarani]

عالی

دستتون درد نکنه، اجرتون با سیدالشهداء